راهنمای خرید کپسول آتش نشانی

صدها كارخانه سازنده در دنيا با نامهای مختلف و استانداردهای متفاوت اقدام به ساختن اين وسایل كرده و هر از چند گاهی نوعی جديدتر با قدرت بيشتر به بازار عرضه ميكنند. اما با یک بررسی و دسته بندی مناسب میتوان اقدام به خرید یک کپسول مناسب با محل و مورد مصرف نمود. ما در این مقاله قصد داریم تا اطلاعات مناسبی در اختیار شما قرار دهیم تا بتوانید به درستی در این مورد تصمیم بگیرید.

کپسول‌های آتش نشانی استوانه‌های فلزی محکمی هستند که با آب یا یک نوع ماده خفه کننده مانند دی اکسید کربن پر شده‌اند و وقتی اهرمی را که بالای این استوانه ‌است فشار دهید، ماده با فشار زیادی از کپسول خارج می‌شود. در این کپسول‌ها یک لوله، مخزن تحت فشار کپسول را به قسمت بالای کپسول متصل و یک شیر فنری نیز ارتباط میان لوله را با دهانه خروجی مسدود کرده ‌است. در بالای سیلندر، سیلندر کوچک دیگری وجود دارد که با گاز فشرده‌ای مانند دی اکسید کربن پر شده‌است و یک شیر جلوی انتشار دی اکسید کربن را می‌گیرد.

در خرید یک کپسول مناسب باید به موارد ذیل پاسخ دهید.

تناسب نوع ماده خاموش کننده با نوع حریق

پیش از هر گونه خریدی باید نوع و محل استفاده را مشخص کنید. بسته به نوع حریق، از مواد مختلفی برای اطفای آن استفاده میشود. این موضوع علاوه بر تناسب حریق و ماده خاموش کننده، روی هزینه نهایی هم تاثیر گذار خواهد بود. بعنوان مثال برای حریق های تجهیزات الکتریکی نمیتوان از محلول آب و کف استفاده کرد. استفاده از خاموش کننده های شامل آب ممکن است باعث جرقه و اتصال شده و یا به سایر بخش های وسیله برقی شما که حساس به آب است، خسارت وارد کند.

با توجه به کاربرد متفاوت خاموش کننده‌ها و از طرفی با توجه به متفاوت بودن مواد در حال احتراق، مواد اطفاء کننده نیز متفاوت می باشند. برای تشخیص کدگذاری روی کپسول ها ابتدا باید انواع حریق را بشناسیم. بر این اساس و بمنظور سهولت در پيشگيري و كنترل آتش سوزي، حريق ها را برحسب ماهيت مواد سوختني به دسته هاي مختلفي تقسيم بندي مي كنند:

طبقه A : مواد جامد و خشك كه خاكستر به جا مي گذارند مانند چوب و كاغذ و پلاستيك و .....

طبقه B : مواد نفتي و مايعات قابل اشتعال

طبقه C : گازها و مايعات يا مخلوطي از آن ها ، گاز مايع و گاز شوي

طبقه D : ناشي از فلزات كه سريعاً اكسيد مي شوند مانند منيزيوم ، پتاسيم و .....

طبقه E : شامل حريق هاي الكتريكي

با لحاظ این موارد، چهار نوع ماده اطفاء کننده با کاربرد متفاوت در خاموش کننده‌های معمول وجود دارد:

الف – خاموش كننده هاي محتوي آب (مناسب برای گروه A)

ب- خاموش كننده هاي محتوي كف (مناسب برای گروه A,B,C)

ج –خاموش كنننده هاي محتوي پودر شيميايي (مناسب برای گروه D)

د- خاموش كننده هاي محتوي گاز CO2  (مناسب تمامی گروه ها)

آب ارزان ترین و پودر گرانترین نوع خاموش کننده هاست. بنابراین شما میبایست قبلا بر اساس نوع ماده ای که ممکن است دچار آتش سوزی گردد نسبت به تهیه خاموش کننده مناسب اقدام نمایید.

اندازه مناسب

فرم و شکل عمومی کپسول ها استوانه ای است اما کپسول ها با اندازه های مختلف برای کاربری های مختلف تولید میگردند. کپسول های سبک، بصورت دیواری و کپسول های کوچک تر بصورت چرخدار هستند. این نوع برای اماکن بزرگتر کاربرد دارند.

مکانیزم عملکرد

معمولا فشار پرتاپ ماده خاموش کننده ناشی از دو عامل است. فشار یک گاز بی اثر یا فشار درونی ناشی از خود ماده خاموش کننده. هر دوی این کپسول ها به نوع تحت فشار معروف هستند. اما نوع دیگری نیز وجود دارند که به نوع بالن دار معروفند. در این نوع، کپسول حاوی ماده خاموش کننده به همراه خود بالنی دارد که وظیفه تامین فشار پرتاپ را برعهده دارد. این نوع صرفا برای آتش نشانان حرفه ای است و خرید ان برای کاربری های عادی توصیه نمیشود. لذا برای کاربری های عادی کپسول های تحت فشار مناسب خواهند بود.

برد پرتاپ

برای اينكه بتوان بدون نزديك شدن زياد به آتش ، مواد اطفائی را بر روی آتش پاشيد معمولا در استاندارد ها حداقل متراژی جهت پرتاب خاموش كننده ها در نظر گرفته ميشود كه اين فاصله در خاموش كننده ها متفاوت و از 2 تا 7 متر ميباشد. این موضوع تابعی از نوع خاموش کننده و حجم کپسول است و با خالی شدن تدریجی کپسول به علت کاهش فشار کاهش میابد. لذا در هنگام خرید به این موضوع باید توجه کرد.

دمای کاری

با توجه به اینکه کپسول حاوی گاز و مواد پرتاپ کننده است لذا دمای کاری آن باید متناسب با محلی که نگهداری میشود انتخاب گردد. این دما در محدود بین منفی 20 تا بالای 60 درجه سانتی گراد است.

گیج کپسول

کپسول دارای یک فشارسنج است که روی بدنه آن نصب میشود. این گیج دارای رنگ سبز واقع در وسط و رنگ قرمز در طرفین آن است. رنگ سبز نشاندهنده شارژ بودن کپسول است و اگر عقربه روی آن باشد فشار کپسول متعادل است. رنگ قرمز سمت چپ علامت خالی بودن و سمت راست گویای شارژ غیر استاندارد و بیش از حد میباشد. لذا هنگام خرید باید توجه داشته باشید که کپسول دارای فشار مناسب باشد.

رنگ بدنه کپسول

به منظور شناسایی سریع کپسول بر اساس ماده خاموش کننده، به بدنه هر نوع رنگ خاصی تخصیص میدهند. این رنگ در کشورهای مختلف متفاوت است. در ایران رنگ عمومی کپسول قرمز رنگ است و با نوارهای مختلف روی رنگ قرمز از هم جدا میشوند. در جدول ذیل به این تقسیم بندی اشاره شده است.

مطالب مندرج در بدنه کپسول

هر کپسول یک برچسب روی بدنه دارد که اطلاعاتی روی آن درج میشود. این اطلاعات شامل مواردی از قبیل: نام شرکت سازنده، نوع خاموش‌کننده، نوع حریق (…,A,B)، وزن کپسول، علامت استاندارد، گارانتی، تاریخ شارژ و انقضاء، دستورالعمل استفاده از کپسول و ... است. فراموش نکنید که پس از خرید کپسول به صورت دوره ای آن را بازبینی کنید یا اگر در اماکن بزرگ استفاده میکنید از شرکت های معتبر بخواهید تا بازرسی های دوره ای انجام داده و آنها را کنترل کنند تا همیشه در وضعیت عملیاتی و آماده باش باشند.

اما پس از خرید کپسول باید نکاتی نیز در مورد نصب و محل قرار گرفتن آن در نظر داشته باشید:

۱) حداکثر در ارتفاع5/1 متری از سطح زمین نصب گردد . چنانچه وزن خاموش کننده بیشتر از ۱۸ کیلوگرم باشد حداکثر در ارتفاع ۱ متری سطح زمین نصب گردد . ۲) در نزدیکی ورودی و خروجی‌ها قرار گیرد . ۳) مسیر جهت دسترسی، کوتاه و خالی از وسایل دست و پاگیر و مزاحم باشد . ۴) در مکانی نصب گردد که امکان صدمات فیزیکی به آن را به حداقل برساند . ۵) سیلندر در فضای باز و در مقابل تابش مستقیم نور خورشید یا برف و باران قرار نگیرد . ۶) باید دقت داشت که خاموش کننده در فاصله ای دورتر از مواد مخاطره آمیز نصب شود . ۷) وقتی که خاموش کننده بر روی دیوار نصب می‌شود باید از بستهای مخصوص استفاده شود . ۸) توزیع یکنواخت صورت پذیرد .